Κληρονομικό Δίκαιο
Μετά τον θάνατο του κληρονομούμενου οι κληρονόμοι (είτε στην περίπτωση που έχει ανευρεθεί διαθήκη είτε όχι) έρχονται αντιμέτωποι με μια σειρά ερωτημάτων που θα κρίνουν την απόφασή τους εάν θα προβούν σε αποδοχή ή σε αποποίηση της κληρονομιάς, ενώ παράλληλα, καλούνται –όποια και αν είναι η απόφασή τους- να προβούν σε μια σειρά ενεργειών μέσα στις προθεσμίες που προβλέπει ο Νόμος.
Επίσης, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που ανακύπτουν προβλήματα στις σχέσεις μεταξύ των κληρονόμων, τα οποία είτε μπορούν να επιλυθούν εξωδικαστικά είτε απαιτούν την προσφυγή στα αρμόδια Δικαστήρια.
Το Γραφείο μας με πολυετή εμπειρία και καθημερινή ενασχόληση σε ζητήματα κληρονομικού δικαίου, αναλαμβάνει την διεκπεραίωση όλων των θεμάτων που σχετίζονται με την κληρονομιά, με την αρωγή επιλεγμένων συνεργατών σε όλους του κλάδους που αφορούν στο αντικείμενο (συμβολαιογράφους, μηχανικούς, λογιστές κ.α).
Η διαθήκη για να αποκτήσει ισχύ πρέπει να δημοσιευτεί από το Ειρηνοδικείο. Ειδικά στην ιδιόγραφη διαθήκη αυτός που ζητά την δημοσίευσή της μπορεί να ζητήσει να κηρυχθεί αυτή κυρία διαθήκη, προσάγοντας μάρτυρες οι οποίοι θα βεβαιώσουν την γραφή και υπογραφή του διαθέτη.
Ιδιόγραφη διαθήκη που δημοσιεύτηκε και κηρύχθηκε κύρια τεκμαίρεται γνήσια, αν επί πέντε χρόνια από τη δημοσίευσή της δεν αμφισβητήθηκε η γνησιότητά της σε δίκη ανάμεσα σε κάποιον απ` αυτούς που αντλούν δικαιώματα απ` αυτήν και κάποιον απ` αυτούς που βλάπτονται από την ύπαρξή της.
Το κληρονομητήριο είναι ένα πιστοποιητικό που εκδίδεται από τον Γραμματέα του Ειρηνοδικείου του τόπου κατοικίας του κληρονομούμενου αφού προηγουμένως έχει εκδοθεί η σχετική Δικαστική Απόφαση που αναγνωρίζει τους κληρονόμους και τα κληρονομικά τους μερίδια και αίρει κάθε αμφισβήτηση σχετική με την ταυτότητά τους.
Το κληρονομητήριο μπορεί να ζητηθεί από έναν ή από το σύνολο των κληρονόμων, με κοινή τους Αίτηση.
Τα απαιτούμενα για την έκδοση του κληρονομητηρίου έγγραφα είναι τα ακόλουθα:
- ληξιαρχική πράξη θανάτου του κληρονομούμενου
- πιστοποιητικό πλησιέστερων συγγενών
- πιστοποιητικό περί δημοσίευσης ή μη διαθήκης του αποβιώσαντος
- πιστοποιητικό περί μη αποποίησης κληρονομιάς
- πιστοποιητικό περί μη προσβολής του κληρονομικού δικαιώματος.
Επιπλέον νομιμοποιητικά έγγραφα μπορεί να ζητηθούν από τη Γραμματεία του εκάστοτε Ειρηνοδικείου κατά περίπτωση. Εφόσον το Δικαστήριο θεωρήσει βάσιμη και αληθή την αίτηση διατάσσει με απόφασή του τη χορήγηση κληρονομητηρίου.
Σε περίπτωση αμφισβήτησης από οποιονδήποτε τρίτο του περιεχομένου του κληρονομητηρίου η απόφαση που διατάσσει την παροχή κληρονομητηρίου μπορεί να προσβληθεί με έφεση, η οποία ασκείται σε προθεσμία είκοσι (20) ημερών από τη δημοσίευσή της.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μεγάλη αύξηση των περιπτώσεων αποποιήσεων κληρονομιάς, σε μια προσπάθεια των κληρονόμων να αποφύγουν τυχόν χρέη της κληρονομιάς ή υποχρεώσεις που σχετίζονται με την αποδοχή της (φόρος κληρονομιάς, ΕΝΦΙΑ, συμβολαιογραφικά έξοδα).
Η προθεσμία αποποίησης είναι 4μηνη και ξεκινάει από την επομένη της κτήσης του κληρονομικού δικαιώματος. Η αποποίηση γίνεται με δήλωση ενώπιον της Γραμματείας του Ειρηνοδικείου της τελευταίας κατοικίας του θανόντα.
Ο νόμος εισάγει μια εξαίρεση ως προς την 4μηνη αποκλειστική προθεσμία για την αποποίηση η οποία γίνεται 1 έτος στις εξής περιπτώσεις:
Α) Όταν ο θανών ήταν κάτοικος εξωτερικού κατά το χρόνο θανάτου του.
Β) Όταν ο κληρονόμος έχει τη μόνιμη κατοικία του στο εξωτερικό.
ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Πρέπει να αποδεικνύεται η μόνιμη ουσιαστική και φορολογική διαμονή στο εξωτερικό.
Το ανήλικο τέκνο μπορεί να αποποιηθεί;
Το ανήλικο τέκνο μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομιά.
Το ανήλικο αποποιείται την κληρονομιά όπως και οι λοιποί κληρονόμοι ενώπιον του γραμματέα της τελευταίας κατοικίας του θανόντος, εκπροσωπούμενο από τους γονείς του. Στην περίπτωση, όμως αυτή, απαιτείται προηγούμενη άδεια του δικαστηρίου, κατόπιν αιτήσεως των γονέων ή των ασκούντων την γονική μέριμνα).
Αρμόδιο είναι το Ειρηνοδικείο της μόνιμης κατοικίας των ανήλικων τέκνων, ανεξάρτητα εάν στο ίδιο μέρος κατοικούσε και ο θανών. Το δικαστήριο συνεδριάζει κατά την εκούσια διαδικασία.
Με την κατάθεση της αίτησης για τη χορήγηση της άδειας αποποίησης ΑΝΑΣΤΕΛΛΕΤΑΙ έως την έκδοση της απόφασης η προθεσμία των 4 μηνών για την αποποίηση, η οποία ξεκινάει και πάλι από την έκδοση της απόφασης που χορηγεί την άδεια για την αποποίηση.
ΠΡΟΣΟΧΗ!! Το ανήλικο Δ Ε Ν ΜΠΟΡΕΙ να αποποιηθεί την κληρονομιά ΟΤΑΝ ΕΝΗΛΙΚΙΩΘΕΙ.
Το ανήλικο τέκνο μπορεί να αποποιηθεί στην ίδια προθεσμία (4 μηνών) που αποποιούνται και όλοι οι κληρονόμοι σύμφωνα με το νόμο. Οποιαδήποτε μεταγενέστερη αποποίηση είναι άκυρη ως εκπρόθεσμη και ΔΕΝ παράγει κανένα έννομο αποτέλεσμα ως αποποίηση.
Ο Νόμος, όμως, δίνει το δικαίωμα στο ανήλικο (και όχι και στους λοιπούς κληρονόμους), να προβεί σε αποδοχή της κληρονομιάς με το ευεργέτημα της απογραφής. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι το ανήλικο τέκνο αποδέχεται την και αναλαμβάνει την υποχρέωση να εκκαθαρίσει δικαστικά με απογραφή, κατόπιν Αιτήσεως ενώπιον του αρμόδιου Δικαστηρίου.
Από τότε που το ανήλικο θα αποδεχθεί την κληρονομιά με το ευεργέτημα έχει χρονικό διάστημα έως και τα 19 έτη της ζωής του να κινήσει τη δικαστική διαδικασία Απογραφής, με τον διορισμό εκκαθαριστή. Σε διαφορετική περίπτωση εκπίπτει από το ΕΥΕΡΓΕΤΗΜΑ και ΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΙ ΚΑΙ ΤΑ ΧΡΕΗ ΤΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ!!!
Μοναδικός περιορισμός στην βούληση ενός προσώπου να διαθέσει ελεύθερα ττην περιουσία του μετά τον θάνατό του είναι η «νόμιμη μοίρα». Η «νόμιμη μοίρα» είναι το ελάχιστο μερίδιο κληρονομιάς υπέρ παιδιών και συζύγου.
Σύμφωνα με το νόμο, ο σύζυγος, τα παιδιά ή αν δεν υπάρχουν οι γονείς του κληρονομουμένου, οι οποίοι θα είχαν κληθεί ως εξ αδιαθέτου κληρονόμοι, έχουν δικαίωμα νόμιμης μοίρας στην κληρονομία. Η νόμιμη μοίρα είναι το μισό της εξ αδιαθέτου μερίδας.
Έτσι, για παράδειγμα αν ο πατέρας δύο παιδιών (χωρίς σύζυγο) είχε ένα ακίνητο και το έδωσε με διαθήκη μόνο στο ένα παιδί, τότε το άλλο παιδί δικαιούται το 25% σε αυτό.
Από τις διατάξεις των άρθρων 1825, 1827 και 1829 ΑΚ συνάγεται ότι, σε περίπτωση που υφίσταται κληρονομικό δικαίωμα εκ διαθήκης, εκείνος που έχει δικαίωμα νόμιμης μοίρας στην κληρονομία (μεριδούχος) δεν δεσμεύεται από το περιεχόμενο της διαθήκης κατά το μέρος που με αυτό αποκλείεται, περιορίζεται ή επιβαρύνεται η δική του νόμιμη μοίρα, η οποία (διαθήκη) κατά το μέρος αυτό είναι άκυρη.
Η αγωγή του μεριδούχου προς απόδοση της νόμιμης μοίρας είναι η περί κλήρου αγωγή.
Για τον υπολογισμό της νόμιμης μοίρας λαμβάνεται υπόψη η κατάσταση και η αξία της κληρονομίας κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομουμένου, αφαιρουμένων των χρεών κλπ ή προστιθεμένων των αναφερόμενων στα άρθρα αυτά στοιχείων.
Επομένως, ο μεριδούχος, με την περί κλήρου αγωγή πρέπει να επικαλεστεί το θάνατο του κληρονομουμένου, το κληρονομικό του δικαίωμα, αναφέροντας τη συγγενική σχέση που τον συνδέει με τον κληρονομούμενο και στην οποία στηρίζει το δικαίωμά τυο στην νόμιμη μοίρα, τα κληρονομιαία αντικείμενα, την κατοχή και την κατακράτησή τους από τον εναγόμενο ως κληρονόμο του διαθέτη, την κατά τους νομίμους τύπους σύσταση διαθήκης με την οποία προσεβλήθη η νόμιμη μοίρα του καθώς και να προσδιορίσει το επί της κληρονομίας ποσοστό, στο οποίο ανέρχεται η νόμιμη μοίρα του, και για τον υπολογισμό αυτού, τα περιουσιακά στοιχεία – ως και την αποτίμησή του σε χρήμα – τα οποία αποτελούν την κληρονομία.